Inhoudelijk en politiek-maatschappelijk stond de VVD natuurlijk wel sterk. Nimmer is aangetoond dat tolheffing tijdens de spits aan de randen van de vier grote steden ook maar iets zal bijdragen aan de oplossing van het fileprobleem. Het wordt ook nergens elders in de wereld vertoond. Grote steden werken nergens met tolheffing, eenvoudigweg omdat het niet werkt. Tol wordt geheven op grote doorgaande routes en dan wordt er bovendien een alternatief geboden van tolvrije wegen, die uiteraard minder snel en efficiënt zijn. Aan de automobilist de keuze: snel en filevrij en daarvoor extra betalen, of minder snel en dan is de weg vrij van heffingen.
Nederland is naar zijn aard nauwelijks ge schikt voor tolheffingen. We kennen geen grote doorgaande routes - daar is het land te klein voor - en bovendien is het land dusdanig overbevolkt en verstedelijkt dat je beter kunt spreken van een stadstaat dan van een land.

Uit publieksonderzoek en uit de publieksacties van de ANWB blijkt ondertussen dat de bevolking massaal tegen rekeningrijden en tolheffing is. Maatschappelijk is er dus geen enkele basis voor. Zelfs werkgeversorganisaties verzetten zich legen dit dwaze plan, terwijl zij er groot belang bij hebben dat het fileprobleem wordt opgelost. Ook de besturen van de vier grote steden voelen er niet voor. Maar Tineke wist raad: zij strooide met 10 miljard gulden voor extra grootstedelijke infrastructuur, stelde hij invoering een premie per stad van 250 miljoen in het vooruitzicht en beloofde de steden de inkomsten van de tolheffing tijdens de spits. Voorwaarde was natuurlijk wel invoering van de spitsheffing, anders konden de vier grote steden fluiten naar al dit geld. Voor zoveel financiële druk gingen de stadsbesturen uiteraard door de knieën, nu de gemeenteraden en regioraden nog. Als tegenprestatie moet Tineke wel toestaan dat de stadsbesturen alle alternatieve routes onaantrekkelijk maken, dat wil zeggen door ook daar tijdens de spits tol te heffen. Gedurende de spits kan dus straks niemand meer per auto de grote steden in of uit zonder te betalen. Een overheidsdwingelandij, die - terecht - nergens wordt vertoond! Het is een complete minachting van de autorijdende burger. Gedurende een groot aantal uren van de dag wordt hij óf gegijzeld óf moet hij betalen.

Het weerzinwekkende in de Haagse politiek nu is, dat dit alles kennelijk geen enkel gewicht in de schaal legt. De overgrote meerderheid der burgerij is tegen, hun belangenorganisaties zijn tegen, de stadsbesturen zijn feitelijk tegen en toch wordt de spitsheffing doorgezet, Met democratie heeft dit alles niets van doen, met dictatuur des te meer. Zeker indien wordt bedacht dat er feitelijk ook geen Kamermeerderheid voor te vinden is. Slechts coalitiedwang bewerkstelligde een nipte meerderheid. Dat zegt overigens veel over die Kamerleden. Wie zwicht er als gekozen volksvertegenwoordiger nu voor coalitiedwang? Het mandaat is gegeven door de kiezer en niet door de partij of de regeringscoalitie. Een echte volksvertegenwoordiger volgt in dezen zij geweten en handelt zonder last of ruggespraak!

De eerste slag heeft Netelenbos met haar chantagepolitiek nu binnen. De afloop is echter uiterst onzeker. De gemeente. en regioraden moeten nog door de bocht en als dat rond is, ligt de daadwerkelijke uitvoering op het bordje van het volgende kabinet. Tussen Kok u en dat volgende kabinet liggen verkiezingen. U kunt dus van uw democratisch recht gebruik maken en op de valreep dit onzalige plan van tafel werken. Voorwaarde is dan wel dat een van de grote politieke partijen het verhinderen van de spitsheffing in zijn verkiezingsprogramma opneemt, zodat u tenminste weet waarop u moet stemmen. Het zal mij benieuwen of VVD en CDA daartoe bereid zijn.

Gepubliceerd in Carros, 7e jaargang nr. 6. januari /februari 2001