19 maart 2002 - Business Class

Als ik de minister van Financiën in Paars II, Zalm (VVD), moet geloven, dan is ondergetekende in staat om het fileleed in ons land op te lossen zonder daar een dubbeltje voor uit te geven.

En deze onzin zou gedebiteerd worden in mijn zojuist verschenen "pracht" boek: "De puinhopen van acht jaar Paars. Een genadeloze analyse van de collectieve sector en aanbevelingen voor een krachtig herstelprogramma."
Nu kunnen veel politici in het poldermodel toveren, het roemruchte en en in plaats van of of, ik kan dat niet, helaas! Redeneren kan ik echter tamelijk goed.

Waar komt die redenering over de files in ons land nu op neer? Mijn stellingname is dat in een land als het onze, waarin de bevolking qua omvang nog steeds toeneemt en de welvaart gestadig stijgt, het autobezit en autogebruik eveneens gestadig zal toenemen. De Randstad is inmiddels aardig vol en steden functioneren daarin als een soort trechters waarin de vervoersstromen terechtkomen. Trechters waarvan de verwerkingscapaciteit nauwelijks verder kan worden opgerekt.

In zo’n situatie kan het aanleggen van nieuwe infrastructuur wel zorgen voor verlichting van het fileleed, maar het is volksverlakkerij om te zeggen dat het fileleed kan worden opgelost. En dat zeg ik dan ook maar, met overigens het gelijk van tenminste 20 jaar fileleed, waarvan 8 jaar onder Paars, aan mijn zijde.

Het enige dat zou kunnen helpen is iets te doen aan de woon-werk mobiliteit. Dat betekent dat we niet meer met zijn allen om 9 uur op onze geconcentreerde werkplek willen zijn om die zo rond vijf uur weer collectief te willen verlaten. Dat kan slechts worden bewerkstelligd door mobieler met de werkplek om te gaan, d.w.z. soms thuis werken, soms werken in de eigen woonwijk door in te pluggen in een ICT paviljoen en soms naar de geconcentreerde werkplek te gaan, want de boel moet tenslotte ook nog bij elkaar worden gehouden.

Kortom, door een goed en intelligent gebruik van ICT en terugdringing en betere spreiding van de woon-werk mobiliteit. Voorts door nu eens anders te gaan bouwen, door de rigoureuze scheiding tussen wonen en werken op te heffen. De meeste werkgelegenheid in onze dienstenmaatschappij is immers schoon en geruisarm, dus kan zonder problemen in woonwijken worden gesitueerd in plaats van in die hersenloze bedrijvenparken van de VVD. Dat maakt bovendien de woonwijken een stuk levendiger zeker als we daar ook weer kleine scholen van allerlei soort vestigen, kleine (gezondheids-)zorgvoorzieningen etc. En daar komt dan tenslotte ook middenstand op af: winkels e.d. Als we dat nu allemaal doen, komen we op termijn wellicht van dat vervelende fileprobleem af.

Moeten we natuurlijk wel onze belastingcentjes zuinig besteden en niet met zo’n 5 miljard euro tegelijkertijd over de balk smijten, zoals onze beste Zalm doet met die volstrekt nutteloze en onrendabele Betuwelijn van hem. Dat geld kun je beter stoppen in goede lightrail infrastructuur voor de Randstad, dat helpt ook tegen het fileleed.
Kortom alles bijeen een redenering waar je het mee eens kunt zijn of niet, maar niet de uiting van een gevaarlijke man.

Ondertussen doet de minister van Financiën, Zalm (VVD), zijn werk al meer dan een jaar niet en dat is ernstiger dan mij onheus bejegenen. Al sedert maart 2001 trek ik ten strijde tegen het inflatiespook dat ons land nu al meer dan een jaar in zijn greep houdt. Zalm heeft er al die tijd niets, maar dan ook niets tegen ondernomen; Paars II vond het ook al niet nodig en de fractieleider van de PvdA, één van de steunpilaren van Paars, Melkert (PvdA), vond het zelfs absurd om er iets aan te doen, daar je slechts zou hoeven te kijken naar de gemiddelde inflatie in het eurogebied.

Nu is dat laatste precies wat de Europese Centrale Bank terecht doet om haar monetaire beleid op af te stemmen. Een nationale overheid daarentegen dient te kijken naar het inflatiecijfer in eigen land, omdat dit van directe invloed is op de exportpositie van het land. Ons land is een exportnatie bij uitstek, daar klemt dat dus nog meer dan elders. Inflatie is voor onze concurrentiepositie op termijn altijd slecht en dat blijkt inmiddels in rap tempo. Paars II had hier geheel eigenstandig het nodige tegen kunnen ondernemen, zoals ik in mijn columns voor onder meer Elsevier en Business Class één en ander maal heb betoogd.

Het zijn nu juist de rijksoverheid en de lagere overheden die de inflatie in ons land behoorlijk hebben gestimuleerd met hun belasting-, premie- en tariefpolitiek. Prachtige instrument, als je ze als minister van Financiën ten minste wilt gebruiken, om inflatie snel en doeltreffend te beteugelen, waarna je als regering met des temeer gezag kunt oproepen tot loon- en kostenmatiging en tot matiging van de managementtopinkomens.

Dat hele pakket tezamen brengt de inflatie binnen de kortste keren terug op een laag niveau en herstelt daarmee onze concurrentiepositie en daarmee onze exportpositie en dat draagt op zijn beurt weer bij aan herstel van de economische groei en uiteraard de belastinginkomsten.

Zalm heeft dit allemaal laten versloffen met het risico dat het kabinet dat na 15 mei 2002 aantreedt binnen de kortste keren wordt opgezadeld met een financieringstekort naast de natuurlijk door Melkert veroorzaakte boete aan Brussel i.v.m. de ESF fraude.

Na Paars dus een vervelende financiële erfenis voor het volgende kabinet. Ik denk dat minister Zalm (VVD) er verstandig aan doet zijn toon naar mij toe enigszins te matigen.

Pim Fortuyn