in deze structuur - geleid door regelrechte eigenheimers en dikwijls ook narcisten - kan een houwdegen nog rekenen op enig ontzag, maar kan een minister die het moet hebben van gezag gebaseerd op kunde en evenwichtigheid, het wel vergeten.
14/01/2002, Business Class
De laatste twee hadden geen enkel oog voor de bescherming van de burger tegen excessief overheidsoptreden en voor de vele dwalingen van het Openbaar Ministerie (OM) en de politie, die burgers te gemakkelijk en zonder voldoende bewijs of met geconstrueerd ‘bewijs’ tot verdachten bestempelen en in verzekerde bewaring stellen. Dat gebeurt tot op de dag van vandaag en valt bepaald niet onder het hoofdstukje incidenten.
Hirsch Ballin en Korthals Altes rekten de bevoegdheden van politie en OM eindeloos op en bouwden cellen bij de vleet. Niet dat het veel heeft geholpen. Het oplossingspercentage van de geregistreerde criminaliteit, hetgeen nog iets anders is dan de werkelijke omvang van de criminaliteit, daalt sedert jaar en dag en schommelt nu zo rond de 14%, tegen 23% in het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw.
Die slechte prestatie wordt geleverd na een zeer omvangrijk cellenbouwprogramma, duizenden cellen extra, na miljarden meer en na een aanzienlijke uitbreiding van het personeel. En het is heus niet zo dat de gestage afname van het oplossingspercentage kan worden verklaard door excessief toenemende criminaliteit, die stabiliseert juist de laatste jaren.
Over Sorgdrager hoeven we het natuurlijk niet eens meer te hebben, gewoon een zeer onbekwame minister. Ik ken overigens geen vrouwen in de politiek, en zeker geen bewindspersonen of burgemeesters, waarvan ik kan zeggen; jeetje dat is een kanjer, die doet het hartstikke goed. Het zit hem of in de genen of de goede vrouwen die het wel zouden kunnen hebben er gewoon geen zin in.
Politie en Justitie leveren dus gewoon een slecht product af. De huidige minister van Justitie, Korthals (VVD) in Paars II, is afkomstig uit de advocatuur en dat was te merken. Hij ging veel evenwichtiger om met de bevoegdheden van Justitie en politie en had veel meer oog voor de schaduwzijde van het oprekken van bevoegdheden en wist de populistische roep om er maar eens flink op los te timmeren menigmaal met kracht van argumenten te weerstaan, met name inzake de kwestie van de pedofilie. Een buitengewoon gecompliceerd en gevoelig vraagstuk, temeer daar het ook gaat om grote emoties van ouders en naar hun aard kwetsbare kinderen. De roep om de daders standrechtelijk tegen de muur te zetten is dan gauw gehoord. De minister is ook meer in het algemeen te karakteriseren als een evenwichtige bedachtzame persoonlijkheid, allemaal kwalificaties die hem geknipt maken voor het ambt.
Probleem is echter dat deze karakterstructuur alleen goed tot zijn recht komt in een tent die op orde is. En ja, die tent is niet op orde, noch bij de politie, noch bij Justitie. Gevolg is dat deze organen heel eigengereid hun eigen gang gaan, hun minister niet of slecht informeren en vervolgens na gedane zaken de brokken op zijn bureau deponeren.
Anders gezegd: in deze structuur - geleid door regelrechte eigenheimers en dikwijls ook narcisten - kan een houwdegen nog rekenen op enig ontzag, maar kan een minister die het moet hebben van gezag gebaseerd op kunde en evenwichtigheid, het wel vergeten.
En dat is dan ook precies wat er gebeurd. Zonder de minister vooraf in te lichten, laat staan hem het voor te leggen, treft het OM schikkingen in kwesties die ronduit (politiek) gevoelig liggen. Frauderende bouwbedrijven komen weg met een boete van wat miljoenen, een boete die in geen enkele verhouding staat tot wat deze bedrijven bij elkaar hebben gejat, een glycerine bedrijf dat dood door schuld ten laste kan worden gelegd (60 omgekomen kinderen!) komt ook weg met een geldboete en cocaïne koeriers worden heengezonden vanwege cellengebrek in Haarlem, terwijl er op landelijk niveau een behoorlijk cellenoverschot is in Nederlandse gevangenissen. Een beetje handig plannen van de celbezetting, dat kun je natuurlijk aan bureaucraten niet vragen, die hebben allemaal hun eigen koninkrijkje in de trant van: jouw verdachte komt niet in mijn lege cel, wat denk jij wel, lekker puh!
Over al deze kwesties is grote politieke en maatschappelijke beroering ontstaan. In de kwestie van de bouwfraude is de politieke beroering daarover wel heel erg hypocriet van de heren politici. Het is gewoon allemaal al jaren bekend, er zijn zelfs een paar boeken over geschreven, zonder dat de politiek iets deed.
Amsterdam is wat dat betreft berucht en wel op alle terreinen. B&W stellen daar tot op de dag van vandaag geen enkele politieke en bestuurlijke, laat staan strafrechtelijke, daadkracht tegenover. De mentaliteit van B&W is er een van laat maar waaien!
Rond de minister ontstaat nu de sfeer, en deze is terecht, dat hij de onder hem ressorterende ambtenaren - met name die van het OM - volstrekt niet in de hand heeft. Dan is het moment gekomen om de pijp aan Maarten te geven. Het beste wat de minister nu kan doen is - ondanks zijn voortreffelijke kwaliteiten die hem met een goed functionerend OM zondermeer zouden bestempelen als een natuurlijke en uitstekende minister van Justitie - naar de Majesteit gaan en zijn ontslag aanbieden. Aftreden dus, opdat een saneerder na hem de grote schoonmaak bij het OM kan beginnen!
Pim Fortuyn
Rotterdam, 16 januari 2002
