03/07/2000 - Nu.nl

Justitie heeft met behulp van de nieuwste DNA-technieken tenminste twee oude moorden opgelost. Niet alleen hulde daarvoor, maar het is voor de nabestaanden ook enigszins een troost. Ze weten nu dat de dader wordt gestraft. Nieuwste loot aan de stam van opsporingstechnieken is nu het daderprofiel. Een methode die wordt toegepast bij het opsporen van de dader van de moord op Marian Vaatstra in Kollum.

Ook hierbij zijn de modernste DNA-technieken toegepast, aangevuld met bevindingen van gedragsdeskundigen.

De kleine dorpsgemeenschap staat nu al meer dan een jaar op zijn kop door deze moord. Met name de nabijheid van een asielzoekerscentrum heeft de gemoederen aldaar zeer verhit, niet in de laatste plaats omdat Justitie en politiek, vanwege het politiek correcte denken, aanvankelijk dat centrum niet in hun onderzoek naar de moord wilden betrekken.

Dat laatste wakkerde sluimerende gevoelens van onlust en angst aan en heeft inmiddels een tweetal veroordelingen opgeleverd wegens discriminatie. Iets dat heel goed had kunnen worden voorkomen door zo'n kapitale blunder niet te begaan. Vrouwe Justitia wordt niet voor niets afgebeeld met een blinddoek voor de ogen. Justitie dient onbevoordeeld te zijn en op zijn minst kleurenblind!

De DNA-test heeft inmiddels uitgewezen dat de dader een persoon van het blanke ras moet zijn. Ik hoop dat dit overtuigend en wetenschappelijk is vastgesteld. Vervolgens hebben gedragsdeskundigen een daderprofiel opgesteld. Nu ben ik zelf sociale wetenschapper en word ik dus geacht iets van menselijk gedrag af te weten. Het enige dat ik daarover kan zeggen is dat de wetenschap in deze in staat is waarschijnlijkheden te debiteren. Zekerheden heeft zij nauwelijks te bieden.

Het opgestelde daderprofiel is enerzijds toegespitst, anderzijds nogal ruim. Men meent te weten dat de dader in een straal van 15 kilometer (geen 40 maar 15, sic!) van de plaats van het delict woont, alleen woont of bij zijn ouders, op het oog zich normaal gedraagt, maar sociaal gestoord is en dat hij wel overwogen te werk is gegaan. Hij heeft zelfs de moord zorgvuldig voorbereid door de gedragingen van Marian zorgvuldig te bestuderen. Ik acht het volstrekt onmogelijk om op basis van het sporenonderzoek en de manier waarop Marian om het leven is gebracht een dergelijk gedetailleerd daderprofiel op te stellen.

Natuurlijk moet Justitie wat, in dit afschuwelijke geval, en dus is het logisch dat zij alle kennis en deskundigheid inschakelt inclusief die van gedragsdeskundigen die de feiten interpreteren op basis van eerder opgedane kennis in soortgelijke moorden. Dat kan Justitie en politie een handvat bieden in het gerichter zoeken naar de dader. Zo een profiel dient naar mijn oordeel echter enkel en alleen ter hand te worden gesteld aan de speurders in kwestie in de veronderstelling dat zij de relativiteit daarvan kunnen beoordelen en daar een wijs gebruik van zullen maken.

Dat is niet gebeurd. Het profiel is op grote schaal, ondermeer via TV, verspreid. En zie, de politie heeft al meer dan honderd tips gekregen. Niet verwonderlijk als men het profiel goed tot zich laat doordringen. Het is een typisch plattelandsprofiel dat men ook tegen komt in de beste engelse speurdersfilms. Er schijnen op het platteland nogal wat broeierige personen te wonen, ongehuwd met de meest gruwelijke fantasieen. Het is niet voor niets dat onze gedragsdeskundigen met name gebruik hebben gemaakt van de engelse expertise in deze. In dat land mag al veel meer dan in ons land, daar dromen ze van een DNA databank van de complete bevolking zodat Justitie alles in handen heeft om misdrijven op te lossen en wel elk misdrijf. Zo ver is het in ons land gelukkig nog niet.

Wat mij bij dit alles het meest verontrust is dat er geen woord van protest klinkt tegen dergelijke wijdmazige publieke methoden. Elke vrijgezel, zeker als hij bij zijn ouders woont, in de omgeving van Kollum is nu een potentiële verdachte van deze afschuwelijke moord. Je zal er maar wonen. Kleine gemeenschappen die elkaar van haver tot gort menen te kennen.

Wat een leed wordt er berokkend aan betrekkelijk willekeurige mensen. Als de moord niet wordt opgelost blijven zij in die gemeenschappen verdachten, en dat wellicht levenslang. Wie zijn wij dat we hen dit mogen aandoen? Staat hier het belang van het oplossen van de moord en het belang van de nabestaanden nog wel in verhouding tot het brandmerken van een aantal mensen in Kollum op basis van zo weinig zekerheid? Naar mijn oordeel is daar geen sprake van en wordt het tijd dat Justitie in haar ijver wordt beteugeld !

Pim Fortuyn