02/06/2000 - Nu.nl

Ik zou willen dat ik de Nederlandse politie en justitie capabele en effectieve organisaties zou kunnen vinden. Helaas is dat niet het geval. Het oplossingspercentage van misdrijven is bedroevend laag, helemaal als het gaat om moord en doodslag en zogenoemde afrekeningen in het criminele circuit. De politie heeft veel te weinig kennis van deze criminele organisaties en ik vermoed dat betrokken politiefunctionarissen maar al te dikwijls denken, opgeruimd staat netjes.

Waar de politie wel erg goed in is, zijn de verkeerscontroles. Met behulp van moderne apparatuur wordt op steeds meer plaatsen de snelheid gecontroleerd en rolt de boete bij de geringste overtreding volautomatisch op de mat.

In de strijd tegen de misdaad is zo langzamerhand niets meer te gek. De nieuwste loot aan deze stam is het inzetten van DNA-technologie. Op het eerste gezicht een mooi instrument. De foutenmarge is vrijwel nihil, het DNA van een mens is uniek. De DNA-technologie wordt ook steeds verfijnder, het is nu al mogelijk om met heel weinig materiaal het DNA-profiel van iemand volledig vast te stellen.

Ongekende mogelijkheden dus in de strijd tegen de misdaad, daar er vrijwel altijd enig DNA-materiaal achterblijft op de plaats van het misdrijf of op de persoon tegen wie het misdrijf is begaan. Dat wil overigens niet zeggen dat onze koene speurders geen DNA-materiaal over het hoofd zien en daar begint precies het probleem.

Criminelen lezen ook de krant of komen gewoon zelf op het idee om DNA-materiaal van een onschuldig persoon op de plek van het misdrijf na te laten. Dat kan een haar zijn of gewoon een weggegooid zakdoekje. DNA-materiaal van u en ik dus. Wordt uw materiaal op de plek van het misdrijf aangetroffen, dan bent u dus onmiddellijk verdachte en kunt u zich wijden aan de schone taak uw onschuld te bewijzen en dat is dikwijls moeilijker dan u denkt.

In mijn directe omgeving heb ik een dergelijke kafkaëske situatie van zeer nabij mogen meemaken en als ik er aan denk draait mijn maag zich nog om. Het maatschappelijk leven van betrokkene is totaal verwoest en het is zijn ongekende veerkracht die hem in staat stelt de draad van het leven opnieuw op te pakken. En dat terwijl wij overtuigd zijn van zijn onschuld in deze. Probleem was echter dat hij voor de rechter het overtuigend bewijs van zijn niet-weten niet kon leveren.

In het gerechtelijk vonnis kwam de twijfel daarover wel zeker tot uitdrukking, de straf was gezien de beschuldigingen van het OM buitengewoon licht. Dat neemt niet weg dat de veroordeling op zich voldoende was om hem via civiele procedures totaal uit te kleden. Immers, een veroordeling betekent een schuldigverklaring door de bevoegde rechter.

Zelfs op een WAO-uitkering, veroorzaakt door maandenlange hechtenis, kon hij bij zijn verzekeraar geen aanspraak maken. Het was immers zijn eigen schuld dat hij in de WAO terecht was gekomen, daar er een direct verband was tussen ziekte en hechtenis. Zijn bedrijf was hij al kwijt, want dat was een business die draait op vertrouwen en onkreukbaarheid.

Wat mij het meest is bijgebleven van dit drama, is dat het adagium van ons strafrecht dat de schuld door het OM moet worden bewezen, helemaal niet opgaat. Politie en justitie hadden een theorie en zochten daar de hun welgevallige feiten bij. Aan de verdachte de taak om dat te ontzenuwen. En ga er maar aan staan te bewijzen dat je drie maanden geleden niet met door justitie aangemerkte personen op die en die plaats was. Je moet dan aantonen op een andere plaats geweest te zijn, in het bijzijn van voor justitie betrouwbare getuigen. En wat nu als je gewoon een avondje thuis was, in je eentje met een borrel bij de openhaard?

Justitie en politie zijn er natuurlijk niet voor om het verhaal van verdachte voor zoete koek te slikken. Wat een deskundige politie en justitie echter wel doen is de mogelijkheid open houden dat men de verkeerde persoon brandmerkt als verdachte. Dat nu is bij deze instellingen totaal verdwenen. Als zij een spoor menen te hebben, bouwen ze er een theorie omheen over hoe het gegaan is, zoeken daarbij de feiten en dan is het bewijs rond, tenzij verdachte de onzinnigheid daarvan ondubbelzinnig kan aantonen.

Deze werkwijze wordt nog versterkt door het lage oplossingspercentage van politie en justitie. Er is een ongekende drang tot presteren. Aan deze onbekwame apparaten wordt nu stapje voor stapje de DNA-technologie ten behoeve van opsporing en berechting toevertrouwd. Het is nog maar een stap totdat er een DNA-bank is van de gehele bevolking, die komt er zeker voor medische behandelingen. En ja dan krijgt Justitie daar natuurlijk onder zogenoemde 'strikte voorwaarden' ook toegang toe. Big Brother komt er aan. Welterusten, zou ik willen zeggen!

Pim Fortuyn