Nu.nl, 20/01/2000 - Pim Fortuyn

Er is op het ogenblik een waar gevecht gaande tussen aanbieders van informatieproducten en de distributeurs daarvan. Een klassiek gevecht in de logistieke keten, dat immer ontstaat op het moment dat technologische vernieuwingen een andere, veelal efficiëntere en dus profijtelijker, manier van werken mogelijk maken.

Tot nu toe waren het meestal degenen die inhoudelijk iets te bieden hadden, een product of een dienst, die aan het langste eind trokken. Bijvoorbeeld als het gaat om het fysieke transport van goederen zijn het zij die zich beperken tot het transport op zich die genoegen moeten nemen met de magere rendementen. De regisseur van een dergelijke logistieke keten gaat er vandoor met de grote winsten.

Een bedrijf als het Rotterdamse Nedlloyd bijvoorbeeld, eens een van onze vlaggenschepen op het gebied van maritiem transport, houdt het om die reden voor gezien en gaat de voormalige HAL achterna, de eens trotste verzorger van de transatlantische route van passagiersvervoer per schip. Het wordt waarschijnlijk omgevormd tot een beleggingsmaatschappij, die zich gezien zijn expertise, zal bezighouden met beleggingen in transport en aanverwante zaken.

In de wereld van de telecommunicatie lijkt het nu anders te gaan en zijn het niet zozeer de aanbieders van inhoudelijke producten die aan het langste eind trekken, maar degenen die de transportnetwerken organiseren en in handen hebben. Bedenkelijk in die ontwikkeling is wel dat netwerk en inhoudelijke producten in een hand terechtkomen en dat doet het ergste vrezen voor de concurrentie. Het is hetzelfde als een grote transportonderneming de weg waarover hij moet rijden in handen krijgt en mag bepalen wie er wel en wie er niet op die weg wordt toegelaten.

Voor definitieve conclusies is het overigens nog te vroeg, daar het fusie- en overnamegeweld nog in de beginfase verkeert en het moeilijk te voorspellen is welke structuur van vervoer en inhoud er overblijft als de stofwolken van dit adembenemende gevecht zijn gaan liggen. Het lijkt overigens niet te ver te gaan om de verwachting uit te spreken dat daarna overheidsingrijpen noodzakelijk zal zijn om faire vormen van mededinging opnieuw af te dwingen.

Een interessant vraagstuk, daar in dit geval het afdwingen zal moeten gebeuren door een forum als de G-8 omdat een nationale overheid, zelfs die van de VS, op te kleine schaal werkt om zoiets effectief te organiseren, gezien het grensoverschrijdend karakter van IT. Zo bezien zou een 'wereldregering' wel eens dichterbij kunnen liggen dan de visionair Hollands econoom en Nobelprijswinnaar Tinbergen ooit had kunnen denken.

In dat kader is het van groot gewicht hoe het gevecht tussen de Amerikaanse overheid en Microsoft afloopt. Mocht de Amerikaanse overheid dit gevecht winnen, dan is er een belangrijke piketpaal geplaatst voor het tegengaan van ongewenste monopolievorming. Een piketpaal die richtinggevend zal zijn voor de beoordeling van de nieuw te vormen conglomeraten.

Overigens kan het best zo zijn dat het diezelfde techniek is die de overheden ongewild te hulp snelt in hun strijd om faire mededinging af te dwingen. Immers, die techniek heeft ons tot nu toe in staat gesteld om met steeds verfijndere apparatuur steeds kleinschaliger te werken. En wat belangrijker is, die techniek maakt het steeds weer mogelijk dat nieuwe partijen toetreden.

Aan de ontwikkeling van de computer valt deze gang van zaken goed af te lezen. Eerst enorme apparaten, die slechts weggelegd was voor grote, technische instellingen en bedrijven, daarna het mainframe, ook nog een exclusief apparaat, maar met al een aanzienlijk grotere verspreiding, toen de pc, zonder meer booming qua verspreidingsgraad, en straks elk apparaat zijn eigen "computer". De productie van chips met een steeds grotere capaciteit en steeds meer mogelijkheden ligt daaraan ten grondslag.

Hoe dan ook, het is duidelijk dat we aan de vooravond staan van een complete restyling van onze economie en samenleving. E-commerce is daarbij de nieuwe loot aan de stam. Dit systeem zal een enorme bijdrage leveren aan prijs- en kwaliteitstransparantie. Met een druk op de knop worden geïnformeerd over de kwaliteit en de prijs van goederen en diensten waar ook ter wereld geproduceerd. Dit zal de concurrentie enorm aanjagen en van de economische wereld nog meer een dorp maken dan thans het geval is.

De trekkers van deze ontwikkeling, te onzent iemand als Roel Pieper, verwachten hiervan een complete herstructurering van het huidige bedrijfsleven. Tot nu toe heeft Pieper steeds gelijk gekregen, zelfs in het geval van Philips. Als dat zo is, kunnen we onze borst wel nat maken. Spannend is het in ieder geval. Het zal een toevloed opleveren van nieuwe rijken, maar zeker ook van nieuwe armen. Rijkdom went snel, voor de nieuwe armen zal het gelag wat zwaarder vallen, maar als IT zijn pretenties waarmaakt dan is het ook voor hen: nieuwe ronde, nieuwe kansen, en dat steeds maar weer. Ik word er wel eens moe van, u ook ?