DEN HAAG - Als Pim Fortuyn met een eigen lijst aan de komende Tweede-Kamerverkiezingen zou meedoen, maakt hij kans op minimaal tien zetels. Dat is de vaste overtuiging van politicoloog Philip van Praag van de Universiteit van Amsterdam.

"De combinatie van een charismatische leider en het in de media bespelen van thema's als vreemdelingenbeleid en integratie kunnen hem veel zetels opleveren", aldus Van Praag maandag.

De politicoloog reageert op de aankondiging van Fortuyn om na een gedwongen vertrek bij Leefbaar Nederland desnoods met een eigen lijst mee te doen aan de verkiezingen op 15 mei.

Het partijbestuur van nieuwkomer Leefbaar Nederland besloot afgelopen weekeinde dat het niet met de al aangewezen lijsttrekker Fortuyn de verkiezingen wil ingaan, omdat deze in een vraaggesprek met de Volkskrant had gepleit voor het schrappen van het verbod op discriminatie en voor het sluiten van de grenzen voor nieuwe islamieten. De ex-lijsttrekker zei te hopen op een verzoening, maar hij kondigde meteen ook aan anders met een eigen lijst te komen.

Volgens politicoloog Van Praag, lid van de PvdA, is Fortuyn ook zonder organisatie en financiële middelen in staat om een groot aantal kiezers achter zich te krijgen. "Pas als hij daadwerkelijk in de Tweede Kamer komt met een fractie, heeft hij een partijorganisatie nodig. Tijdens de verkiezingscampagne redt hij het best met zijn optredens in de media."
Van Praag ziet de toekomst van Leefbaar Nederland somberder in. "Deze partij zal het zonder Fortuyn heel erg moeilijk krijgen. De enige redding is een vergelijkbare charismatische lijsttrekker. Zelfs als partijvoorzitter Jan Nagel het zou doen, zijn de beoogde tien zetels volgens mij onhaalbaar."
Door de snelle opkomst van de nieuwe partij Leefbaar Nederland is er nog weinig wetenschappelijk onderzoeksmateriaal beschikbaar over haar achterban en populariteit. Wel is bekend dat de aanhangers, veel werkende mensen tussen 25 en 60 jaar, vooral rechts van het politieke midden te vinden zijn.

Het zijn daarom vooralsnog de opiniepeilingen van vooral onderzoeksbureaus Interview en Nipo die aantonen dat Leefbaar Nederland op veel stemmen mag rekenen als er nu Kamerverkiezingen zouden zijn. In de meest recente peiling, kort voor het omstreden interview van Fortuyn, stond Leefbaar Nederland op 22 zetels.

Dat hoge aantal voor een nieuwe partij hangt vooral samen met de komst van Fortuyn, blijkt uit cijfers van de onderzoeksbureaus. "Een deel van de aanhang van Leefbaar Nederland heeft in onze peilingen steeds aangegeven dat ze op die partij zou stemmen door Fortuyn", zegt R. Frerichs van Nipo. "We weten echter niet hoe groot dat deel is."
Nipo hield juist de afgelopen dagen een onderzoek naar de populariteit van Leefbaar Nederland en Fortuyn. Het onderzoeksinstituut is na de gebeurtenissen van afgelopen weekeinde nu druk met het actualiseren van de cijfers.

Bureau Interview denkt dat Leefbaar Nederland zonder Fortuyn een nieuwe groep kiezers kan bereiken. Directeur R. Heutink acht het mogelijk dat mensen zich tot nu toe lieten afschrikken door de aanwezigheid van Fortuyn. Hij sluit niet uit dat een lijst-Fortuyn en Leefbaar Nederland meer aanhang kunnen vinden dan LN alleen.